Ruimtelijke implicaties van de energietransitie in de stad
Binnen het programma “Mooi Nederland” staan drie cruciale ruimtelijke concepten centraal: hoogstedelijke knooppunten, naoorlogse woonwijken en groen en gezond leven in de stad. De ontwikkeling van deze concepten gaat hand in hand met de noodzaak voor een energietransitie, tezamen met de mobiliteitstransitie en het doelgericht beheer van bodem en water. Deze integratie vormt de hoeksteen voor het verhogen van de leefomgevingskwaliteit en duurzaamheid.
Met de focus op de energietransitie kreeg Generation.Energy de taak om inzichten en methoden voor de energietransitie toe te passen op deze ruimtelijke concepten. De voortvloeisels van dit onderzoek dienen als pijlers voor het ontwikkelen van een omvattend handelingsperspectief voor elk individueel ruimtelijk concept.
Inzichtelijke analyse van energie-uitdagingen
In dit proces hebben we een heldere en gestructureerde analyse opgezet van de energiegerelateerde uitdagingen binnen stedelijke omgevingen. Elk van de drie ruimtelijke concepten – hoogstedelijke knooppunten, naoorlogse woonwijken en groen en gezond leven in de stad – is voorzien van gedetailleerde beschrijvingen en visuele representaties van technische maatregelen, mogelijke conflicten en kansen.
Onze aanpak omvatte ook het opstellen van inrichtingsprincipes die energie als een integraal onderdeel van stedelijke ontwikkeling beschouwen. Daarnaast benoemden we situaties die ingrepen in stedelijke gebieden rechtvaardigen. Hierbij kan de energietransitie dienen als een motiverende kracht voor ruimtelijke aanpassingen, zoals het streven naar aardgasvrije woonwijken. Deze overgang biedt tevens kansen om naadloos te integreren met andere urgente vraagstukken, zoals het herontwerpen van straten voor klimaatadaptatie.
Gezamenlijke zoektocht
Het verzekeren van een brede en diverse reeks perspectieven was een belangrijke stap in ons proces. We organiseerden daarom twee werkbijeenkomsten waarbij gemeenten, de Rijksoverheid en netbeheerders actief betrokken waren. Samen verkenden we de uitdagingen en ontwikkelden we mogelijke oplossingsrichtingen, wat resulteerde in gezamenlijke inventarisaties.
Het resultaat van onze inspanningen is een onderzoeksrapport dat beleidsmakers en ontwerpers ondersteunt bij het verwerven van diepgaand inzicht in de diverse facetten van de energietransitie in stedelijke contexten. Dit rapport schetst niet alleen de kansen en uitdagingen, maar schenkt ook aandacht aan de delicate besluitvormingsprocessen die dienen te worden genomen.
Essentie van ruimtelijke kwaliteit voor energetische successen
Een essentiële les die we hebben geleerd, is dat het behoud en de versterking van de ruimtelijke kwaliteit onmisbaar zijn voor het welslagen van de energietransitie. Deze inzichten vormen de basis voor het ontwikkelen van een allesomvattend handelingsperspectief voor elk van de drie ruimtelijke concepten: groen en gezond leven in de stad, de transformatie van naoorlogse wijken en de verdichting van stedelijke knooppunten. De bevindingen van dit onderzoek leiden ons naar een duurzame toekomst voor Nederland’s ruimtelijke ontwikkeling.
Partners:
In werksessies is samengewerkt met: Gemeente Leiden, Gemeente Alphen aan den Rijn, Gemeente Utrecht, Gemeente Rotterdam, Gemeente Almere, Stedin, Alliander, Ministerie EZK, Ministerie BZK en NP RES
