Energiebiotopen
Voor de provincie Zuid-Holland onderzochten we hoe een typologische benadering kan helpen om de ruimtelijke uitdagingen van het energiesysteem overzichtelijk te maken. We noemen deze typologie-eenheden ‘energiebiotopen’. Een energiebiotoop biedt in een paar woorden of beelden inzicht in de belangrijkste energetische kenmerken van een gebied.
Waarom energiebiotopen?
De energietransitie brengt nieuwe ruimtelijke uitdagingen met zich mee voor elk stukje Zuid-Holland. Waar energie vroeger vooral werd opgewekt in grote centrales, zal deze nu steeds meer decentraal worden opgewekt. Dat vraagt om ruimte op alle niveaus. De komende jaren zullen er daarom belangrijke ontwerpkeuzes gemaakt moeten worden. Om dit proces te ondersteunen, is er behoefte aan een helder kader met duidelijke terminologie.
Energiebiotopen geven inzicht in de ruimtelijke logica achter het energiesysteem. Ze maken zichtbaar waar energiegebruik en -infrastructuur het beste kunnen samenkomen en welke ontwikkelingen wel of juist niet passend zijn in een bepaald gebied.
Het stappenplan
Een energiebiotoop ontstaat door verschillende databronnen, elk met eigen details, samen te voegen. Eerst vertalen we geografische data naar een grid, zodat we informatie eenvoudig kunnen vergelijken.
Vervolgens hebben we een stappenplan ontwikkeld waarmee vragen rondom de ontwikkeling van het energiesysteem ruimtelijke gemaakt kunnen worden. Tijdens ons verkenningsonderzoek testten we dit stappenplan met twee vragen:
- Hoe kan de warmtevraag voor bestaande gebouwen worden ingevuld?
- Welke locaties zijn geschikt voor energieopwekking met wind en zon?
Per vraag definiëren we condities en stellen we grenswaarden vast. Zo zou je bijvoorbeeld moeten bepalen wanneer er voldoende ruimte is in de ondergrond voor een warmtenet. Voor de testcases bepaalden wij deze grenswaarden zelf, maar in de praktijk gebeurt dit in samenwerking met belanghebbenden. Dit leidt tot zinvolle discussies over wet- en regelgeving en kan projecten versnellen. Het resultaat is een kaart die per gebied laat zien waar aan de condities wordt voldaan.
In de volgende stap combineren we conditiekaarten tot een geschiktheidskaart per vraag. Door deze kaarten te ‘stapelen’, ontstaat een eerste schets van een energiebiotoop. Onze testcases leverden bijvoorbeeld twee geschiktheidskaarten op. Zo ontstaat er een totaalbeeld van waar ontwikkelingen logisch samengaan of juist conflicteren. Voor een volledige energiebiotoopkaart zijn meer vragen en analyses nodig. Dit kan worden uitgewerkt in vervolgonderzoeken voor Zuid-Holland of andere Nederlandse regio’s.
